Mardin tam da böyle bir şehir. İnsanıyla, kokusuyla, sessizliğiyle bile konuşur. Ama “Mardin’in 100’ü” kitabının tanıtımında hissettiğim şey bambaşkaydı…
Bu kez konuşan taşlar değildi; insanın ta kendisiydi.
Küçükçekmece Belediyesi’nin ev sahipliği yaptığı lansman salonuna adım attığımda, Mardin’in sıcaklığını İstanbul’un ortasında hissettim. Sanki o beyaz taş evlerin gölgesi Mezopotamya’nın rüzgârı hafifçe kapıları aralamış gibiydi. Yüzlerde bir gurur, gözlerde tanıdık bir sızı… Demek ki İnsan memleketinin adını duyunca böyle hissediyormuş işte.
“Mardin’i Anlatmak, İnsanı Anlatmaktır”
Kitabın mimarı Mehmet Remzi Tanış, konuşmasıyla hepimizin kalbine ince bir dokunuş yaptı. “Mardin’i anlatmak, insanı anlatmaktır” sözünde öyle güçlü bir gerçeklik vardı ki… Çünkü şehirleri şehir yapan, taş binalar değil; o taşlara anlam katan, o sokaklarda iz bırakan insanlar. Tanış’ın iki yıla yayılan bu çabasının ardında hem vefa hem de bir borç ödeme duygusu vardı. “İz bırakanlar unutulmamalı” diyerek yola çıkmış. Haklı… Bir şehre emek veren, bir kültürü taşıyan, bir geleneği yaşatan herkes tarihin görünmez kahramanı değil mi?
“Ben Kendi Köklerime Ne Bırakıyorum?”
Tanış’ın sesi titrerken duygusunu saklamadan söylediği o cümle, kulağımdan hâlâ gitmiyor:
Bir insan olarak en çok şu cümleye takıldım:
“Ben kendi köklerime ne bırakıyorum?”
İşte bütün mesele bu değil mi? Hepimiz bir gün toprağa döneceğiz ama geride bıraktığımız iz, bir gülümseme, bir emek, bir dokunuş… Onlar kalacak.
Konuşmasında anlattığı 100 insan… Kimi bir ustanın çırağıydı, kimi bir öğretmenin öğrencisi… Kimi bir mahallenin, kimi bir törenin taşıyıcısı… Ama hepsinin ortak bir yanı vardı: Mardin’e ait, Mardin’e emanet edilmiş hayatlar. Ve Tanış’ın ifadesiyle “Unutulmayı hak etmeyenler”
Sayfayı Çevirdiğinizde O duyduğunuz Koku Var Ya...
Küçükçekmece Belediye Başkanı Kemal Çebi, kültürel hafızanın dijital çağda nasıl kaybolduğunu anlatırken içim burkuldu. Gerçekten de öyle… Bugün bir fotoğraf kaybolsa kim fark ediyor? Bir söz silinip gitse kim dönüp arıyor? Ama bir kitap nefes alır… Dokununca hissedersiniz, sayfasını çevirdiğinizde duyduğunuz o koku var ya işte bütün mesele bu.
Mardin Federasyonu Kurucu Başkanı İbrahim Biter ise kitabı “kültürel bir belge” diye tanımladı. Haklıydı. Çünkü bu çalışma, sadece bir biyografi kitabı değil; Mardin’in yüz yıllık değil, bin yıllık ruhunun aynasıydı.
İçine Giren Herkes Bir Parçasını Taşır
Adalet Komisyonu Başkanı ve İstanbul AK Parti Milletvekili Cüneyt Yüksel’in konuşmasındaki o dizeler ise salonda ayrı bir heyecan yarattı. Mardin’in kardeşlik ruhunu anlatırken gözleri parlıyordu. Mardin’in kültürü böyle bir şey işte… İçine giren herkes, bir parçasını yanında taşır.
Program boyunca herkesin konuşmalarında birleştiği bir duygu vardı:
Bu kitap bir vefa kitabıdır.
Bu kitap bir hatırlatma kitabıdır.
Bu kitap, bir kentin hikâyesini geleceğe bırakma çabasıdır.
O an anladım ki, bu kitap kütüphanende durdukça nesillere aktarılacak bir miras.
“Köklerine dön. Seni var eden insanları unutma. Sen de bir iz bırak.”
Mardin’in taşlarına sinmiş o tarih, bugün bu kitapla 100 insanın hikâyesiyle yeniden hayata dokundu.
Belki de en kıymetli miras budur:
Unutmamak ve unutturmamak.
